Eγκαίνια της νέας περιοδικής έκθεσης με τίτλο «Καρυά 1943. Kαταναγκαστική Εργασία και Ολοκαύτωμα»

Την Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2024 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της νέας περιοδικής έκθεσης με τίτλο «Καρυά 1943. Kαταναγκαστική Εργασία και Ολοκαύτωμα», που παρουσιάζεται ταυτόχρονα στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138, Αθήνα) και είναι αφιερωμένη στο θέμα της καταναγκαστικής εργασίας των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Στα εγκαίνια της έκθεσης «ΚΑΡΥΑ 1943» το Ελληνο-Ισραηλινό επιμελητήριο, εκπροσώπησε η διευθύντρια κα Σουζάνα Φρανσές.

Η πρώτη έκθεση στη Γερμανία και την Ελλάδα που είναι αφιερωμένη στο θέμα της καταναγκαστικής εργασίας των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Σημείο εκκίνησης της έκθεσης είναι η φωτογραφική συλλογή ενός Γερμανού πολιτικού μηχανικού που είχε υπηρετήσει στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ανδρέας Ασσαέλ, ο ίδιος γιος ενός επιζώντα από τη Θεσσαλονίκη, εντόπισε και αγόρασε αυτή τη μοναδική συλλογή φωτογραφιών σε μια υπαίθρια αγορά στο Μόναχο το 2002.

Η καινοτόμος και συμμετοχική έκθεση παρουσιάζει τα γεγονότα της εποχής και τις εξαιρετικά σκληρές συνθήκες εργασίας στην Καρυά. Οι περισσότεροι από τους Εβραίους καταναγκαστικούς εργάτες δολοφονήθηκαν στο Άουσβιτς τον Αύγουστο του 1943. Οκτώ βιογραφίες θυμάτων και επιζώντων βρίσκονται στο επίκεντρο της έκθεσης. Δύο εκδοχές της έκθεσης παρουσιάζονται παράλληλα στην Ελλάδα και τη Γερμανία.

Σήμερα, η Καρυά είναι μια εγκαταλελειμμένη στάση σε μια παροπλισμένη σιδηροδρομική γραμμή στη Φθιώτιδα στην Κεντρική Ελλάδα. Το 1943, Εβραίοι από τη Θεσσαλονίκη υποχρεώθηκαν να κατασκευάσουν σε αυτή τη θέση μια παρακαμπτήρια γραμμή για τα τρένα της Βέρμαχτ. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες και ελάχιστοι επιβίωσαν.

Η βραδιά ξεκίνησε από το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος με ένα μικρό κύκλο επίσημων καλεσμένων και με έμφαση στους απογόνους των ελάχιστων επιζώντων της Καρυάς. Η διευθύντρια του Μουσείου, Ζανέτ Μπαττίνου, υποδέχθηκε τους παρευρισκόμενους και έκανε μια σύντομη εισαγωγή σχετικά με το χρονικό της έκθεσης, τους παράγοντες που συμμετείχαν στην ιδέα, τον αρχικό σχεδιασμό και την τελική μορφή της.

Οι πέντε φορείς συνεργασίας, το Κέντρο Τεκμηρίωσης Ναζιστικής Καταναγκαστικής Εργασίας του Ιδρύματος Τοπογραφία του Τρόμου, το Ίδρυμα Μνήμης για τους Δολοφονηθέντες Εβραίους της Ευρώπης και το Πανεπιστήμιο του Όσναμπρουκ από τη Γερμανία, το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και το Μουσείο Μπενάκη από την Ελλάδα, εργάστηκαν πάνω σε αυτό το πρόγραμμα, στον πυρήνα του οποίου βρίσκεται η θαυμαστή ανακάλυψη και απόκτηση και κυρίως η επακόλουθη μακρά και σχολαστική έρευνα ενός λευκώματος φωτογραφιών από τα χρόνια του Πολέμου, που αγόρασε ο Ανδρέας Ασσάελ από τη Θεσσαλονίκη ενώ χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα για τη Μνήμη, την Ευθύνη και το Μέλλον και τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνίδας Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και της Γερμανίδας Υφυπουργού Πολιτισμού και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Claudia Roth.

Στη συνέχεια, η κ. Μπαττίνου τόνισε το ρόλο του ΕΜΕ να υπηρετήσει το καθήκον της μνήμης και να παρουσιάσει τα γεγονότα, τον τόπο της Καρυάς και τις ιστορίες ζωής των λίγων επιζώντων. Των οποίων οι μαρτυρίες ρίχνουν φως στη σκληρή καθημερινότητα και τους μαρτυρικούς θανάτους των καταναγκαστικών εργατών, οι περισσότεροι από τους οποίους άφησαν την τελευταία τους πνοή στη χαράδρα. Επίσης, να διαδώσει το μήνυμα της δικής μας ευθύνης για την ασφάλεια του κόσμου μας σήμερα, εμπλέκοντας τα νεαρά μυαλά μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα για τα σχολεία και τις ομάδες που τα επισκέπτονται.

Ευχαρίστησε τους Γερμανούς εταίρους μας, που εμπιστεύτηκαν στο ΕΜΕ αυτό το αξιόλογο πρόγραμμα, τον ιστορικό Δρ Ιάσονα Χανδρινό και τον συντονιστή Αλέξιο Ντετοράκη, καθώς και τον Έλληνα εταίρο μας, το Μουσείο Μπενάκη και τον διευθυντή του Γιώργο Μαγγίνη, που πρόθυμα συμπορεύτηκαν μαζί μας και εργάστηκαν για την επιτυχή ολοκλήρωσή του.

Σκοπός της βραδιάς ήταν να τιμηθούν οι απόγονοι των επιζώντων της Καρυάς που παρευρίσκονταν. Ολοκληρώνοντας την εισαγωγή της, η κ. Μπαττίνου δεν παράλειψε να αναφέρει πόσο υπερήφανο είναι το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος για τη συμβολή του στην παρουσίαση αυτής της σημαντικής έκθεσης στην Ελλάδα, με την ισχυρή πεποίθηση ότι τα αληθινά γεγονότα και οι ιστορίες των ανθρώπων που επέζησαν από αυτά, μας εμπνέουν να κατανοήσουμε καλύτερα τον κόσμο μας και να αξιολογήσουμε τον δικό μας ρόλο στο παρόν και το μέλλον του.

Κατόπιν, απηύθυνε χαιρετισμό η κ. Σταυρούλα – Βίλλυ Φωτοπούλου,  Διευθύντρια Σύγχρονης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ακολουθούμενη από την Dr. Christine Glauning, Διευθύντρια του Κέντρου Τεκμηρίωσης Ναζιστικής Καταναγκαστικής Εργασίας του Ιδρύματος Τοπογραφία του Τρόμου, που μοιράστηκε με τους παρευρισκόμενους την εμπειρία της. Πριν οι καλεσμένοι αφήσουν το ΕΜΕ για να μεταφερθούν στο Μουσείο Μπενάκη για το δεύτερο μέρος των εγκαινίων,  πήρε το λόγο ο κ. Ανδρεάς Ασσαέλ ενώ οι χαιρετισμοί ολοκληρώθηκαν με τον πρόεδρο του ΕΜΕ, κ. Μίκης Μοδιάνο.

Τα εγκαίνια ολοκληρώθηκαν στο Μουσείο Μπενάκη.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 16 Φεβρουαρίου 2025 στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138.

ΕΒΡΑΪΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ I Νίκης 39, Σύνταγμα I 210 3225582 I Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή: 9:00 – 16:00, Κυριακή: 10:00-16:00, Σάββατο: κλειστά Ι Γενική τιμή εισιτηρίου: €10, €8

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ / ΠΕΙΡΑΙΩΣ 138 I Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου Αθήνα I 210 3453111 Ι Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη & Κυριακή: 10:00-18:00, Παρασκευή & Σάββατο:10:00-22:00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: κλειστά Ι Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: €6,€5