Νόαμ Κατζ: Δεν έχουμε πόλεμο με τον λαό του Ιράν, αλλά με το εξαιρετικά ακραίο καθεστώς του

Ο κ. Νόαμ Κατζ, ο οποίος υπηρετεί ως Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα από τον Σεπτέμβριο του 2022, μιλάει στο Dnews.gr για τη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν. Για την ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ σημειώνει ότι: «Πρέπει να ακούμε πολύ προσεκτικά τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ είπε ξεκάθαρα ότι το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Και η απόφαση θα ληφθεί από τον Πρόεδρο και τις ΗΠΑ με βάση το αμερικανικό συμφέρον, όπως το έχει περιγράψει και ο ίδιος. Ο χρόνος θα δείξει».

Διαβάστε τη συνέντευξη

Θα ήθελα την άποψή σας για την τρέχουσα κατάσταση στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν και ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι που επιδιώκει το κράτος του Ισραήλ σε αυτό το πλαίσιο;

Ο κύριος στόχος μας είναι να απομακρύνουμε μια άμεση και υπαρξιακή απειλή για την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ και του λαού του. Και αυτές οι δύο απειλές είναι: πρώτον, η προσπάθεια του Ιράν να αποκτήσει ατομική βόμβα, και δεύτερον, η απειλή των βαλλιστικών πυραύλων, που καλύπτει ολόκληρο το Ισραήλ και έχει σχεδιαστεί για να υπερκεράσει τις άμυνες μας. Είναι μέρος ενός σχεδίου αφανισμού που το Ιράν έχει εκπονήσει και προωθήσει εδώ και πολύ καιρό, και έχει κατασκευάσει τα μέσα για να το επιτύχει. Είχαμε ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας. Και επειδή η απειλή ήταν άμεση, προχωρήσαμε σε αυτή την επιχείρηση. Αυτή η επιχείρηση διεξάγεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν που υπερβαίνει τις τελευταίες φάσεις και ξεκίνησε, φυσικά, στις 8 Οκτωβρίου , όταν το Ιράν και όλοι οι αντιπρόσωποί του ενώθηκαν με τη Χαμάς στον πόλεμό της κατά του Ισραήλ. Μέρος αυτής της ιρανικής απάντησης είναι η εκτόξευση πυραύλων. Σήμερα το πρωί, 4 πύραυλοι διαπέρασαν τις άμυνές μας. Ένας από αυτούς χτύπησε ένα νοσοκομείο — το κύριο νοσοκομείο στη νότια περιοχή του Ισραήλ, το Soroka στην Μπερσεβά. Άλλοι πύραυλοι χτύπησαν κατοικημένες περιοχές στο κέντρο του Ισραήλ. Έχουμε απώλειες από τότε που ξεκίνησε αυτή η επιχείρηση, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να την ολοκληρώσουμε και να εξαλείψουμε αυτές τις υπαρξιακές απειλές.

Κύριε Πρέσβη, πιστεύετε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εμπλακούν ενεργά σε αυτή τη σύγκρουση;

Έχουμε πολύ στενές και ειλικρινείς σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες και υπάρχει ισχυρός συντονισμός μεταξύ Ισραήλ και ΗΠΑ σε όλα τα ζητήματα, και φυσικά και γύρω από αυτή την επιχείρηση. Ευχαριστούμε τους Αμερικανούς για την αμυντική τους στήριξη και τη βοήθειά τους στην υπεράσπιση του κράτους του Ισραήλ. Νομίζω ότι αυτή είναι μια απόφαση που αφορά τους Αμερικανούς. Πρέπει να ακούμε πολύ προσεκτικά τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ είπε ξεκάθαρα ότι το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Και η απόφαση θα ληφθεί από τον Πρόεδρο και τις ΗΠΑ με βάση το αμερικανικό συμφέρον, όπως το έχει περιγράψει και ο ίδιος. Ο χρόνος θα δείξει.

Με βάση τα παραπάνω, θεωρείτε ρεαλιστικό το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης περιφερειακής κλιμάκωσης — ενδεχομένως με εμπλοκή χωρών όπως η Τουρκία, η Ρωσία ή ακόμη και η Κίνα; Αν και ίσως είναι υποθετικό, ποια είναι η εκτίμησή σας;

Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση αυτή η σύγκρουση να επεκταθεί. Και δεν νομίζω ότι και οι χώρες της περιοχής θέλουν κάτι τέτοιο, παρά το γεγονός ότι κάποιες από αυτές υποστήριξαν το Ιράν όλα αυτά τα χρόνια, ακόμη και την τελευταία εβδομάδα. Πιστεύω πως όλες οι χώρες της περιοχής, αλλά και οι μεγάλες δυνάμεις, κατανοούν ποιοι είναι οι στόχοι του Ιράν όσον αφορά στα πυρηνικά όπλα και τους βαλλιστικούς πυραύλους. Γνωρίζουν επίσης ότι το καταπιεστικό καθεστώς των αγιατολάχ δεν είναι αξιόπιστο και ότι, αν υπάρξει διάδοση ή αν το Ιράν ξεπεράσει τα όρια, θα διαρρήξει τη διεθνή τάξη. Θα απειλήσει την παγκόσμια ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα. Και νομίζω ότι όταν ακούμε δηλώσεις, π.χ. από τον Καγκελάριο της Γερμανίας, αντικατοπτρίζουν ακριβώς αυτή την επίγνωση.

Τι, κατά την άποψή σας, θα απαιτούσε για να αποκλιμακωθεί η κατάσταση; Ποια θα μπορούσαν να είναι τα προαπαιτούμενα για την επιστροφή του Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

Από τη δική μας σκοπιά, δύο είναι οι απειλές κατά του Ισραήλ που πρέπει να εξαλειφθούν: η πυρηνική και η βαλλιστική. Μέχρι στιγμής, όταν η διεθνής κοινότητα διαπραγματευόταν με το Ιράν — όχι το Ισραήλ — οι διαπραγματεύσεις ήταν μάταιες. Το Ιράν τις χρησιμοποιούσε για να κερδίσει χρόνο και να συνεχίσει τα προγράμματά του. Ο διάλογος στο παρελθόν δεν συμπεριλάμβανε το ζήτημα των βαλλιστικών πυραύλων, παρόλο που αυτό αποτελεί σαφή παραβίαση διεθνών συνθηκών και ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Αν υπάρξει συμφωνία που να διασφαλίζει την απομάκρυνση αυτών των απειλών τώρα και στο μέλλον, τότε φυσικά είναι μια πιθανή επιλογή.

Τα τελευταία δέκα χρόνια, η Ελλάδα και ευρύτερα η Ευρώπη έχουν βιώσει μαζικές προσφυγικές ροές, κυρίως από τη Συρία. Υπάρχουν ανησυχίες ότι η αναζωπύρωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να προκαλέσει νέο κύμα μετανάστευσης. Ποιος θα ήταν, κατά την άποψή σας, ο πιο αποτελεσματικός μηχανισμός συντονισμένης απόκρισης και περιορισμού των επιπτώσεων, είτε αφορά πρόσφυγες από το Ιράν είτε ήδη εγκατεστημένους εκεί;

Πιστεύω ότι όλες οι χώρες που βρίσκονται στις ακτές της Μεσογείου, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουν κοινή βούληση για σταθερότητα στη γειτονιά μας και αποφυγή προσφυγικών ροών. Είμαστε σχεδόν δύο χρόνια σε έναν έντονο πόλεμο εντός της Μέσης Ανατολής με όλους τους εκπρωσόπους του Ιράν. Εμπλέκονται η Γάζα, ο Λίβανος, έχουμε τις αλλαγές στη Συρία. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχουμε δει κύματα προσφύγων. Πιστεύω πως μακροπρόθεσμα δημιουργούμε συνθήκες μεγαλύτερης σταθερότητας στην περιοχή. Δεν έχουμε πόλεμο με τον λαό του Ιράν. Διεξάγουμε μια προληπτική, στοχευμένη επιχείρηση στο πλαίσιο στρατιωτικής σύγκρουσης με το Ιράν, το οποίο διοικείται από ένα εξαιρετικά ακραίο καθεστώς. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να σταθεροποιήσουμε την κατάσταση και τα προβλήματα των λαών να λυθούν εντός της περιοχής. Βλέπουμε τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για τη σταθεροποίηση της Συρίας. Βλέπουμε ενδείξεις ενίσχυσης του Λιβάνου. Ελπίζω κάποτε να έχουμε μια πιο σταθερή κατάσταση στη Γάζα και στο Ιράν.

Υπό το φως των επικρίσεων για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα — και τις αναφορές για λιμό — θα είναι το Ισραήλ πιο πρόθυμο να ανταποκριθεί στα αιτήματα της διεθνούς κοινότητας;

Θα ήθελα να πω κάτι πριν σας απαντήσω. Βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο που δεν θελήσαμε. Μας επιβλήθηκε από τη Χαμάς και την ισλαμική τρομοκρατία που εδρεύει στη Γάζα, με πράξεις γενοκτονίας κατά Ισραηλινών πολιτών. Ο πόλεμός μας δεν είναι με τους Παλαιστινίους. Είναι με τη Χαμάς, που εξακολουθεί να ελέγχει μεγάλο μέρος της Γάζας και να διατηρεί τρομοκρατικές δυνατότητες. Το μεγαλύτερο μέρος του στρατού της έχει αποδεκατιστεί. Ο πόλεμος, από την ισραηλινή σκοπιά, θα τελειώσει όταν επιστρέψουν οι όμηροι — έχουμε ακόμα 53 — και όταν διαλυθεί η στρατιωτική και κυβερνητική δομή της Χαμάς. Αυτό μπορεί να συμβεί και αύριο, αν οι ηγέτες της φύγουν και οι όμηροι ελευθερωθούν. Ενδιαφερόμαστε να τελειώσει ο πόλεμος. Γι’ αυτό δεχθήκαμε προτάσεις μεσολαβητών, ιδίως του Αμερικανού απεσταλμένου Witkoff. Τις αποδέχθηκε το Ισραήλ, τις απορρίπτει η Χαμάς. Άρα ο πόλεμος συνεχίζεται εξαιτίας της Χαμάς, όχι του Ισραήλ. Και δεν έχουμε υποχρέωση να προμηθεύουμε τη Χαμάς με προμήθειες — αυτό αναγνωρίζεται και από το διεθνές δίκαιο. Θέλουμε να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια στους αθώους Παλαιστινίους μέσω μηχανισμών που εξασφαλίζουν ότι δεν θα καταλήξει στη Χαμάς.

Υπάρχουν δύο κύριοι μηχανισμοί παροχής βοήθειας στη Γάζα σήμερα. Ο ένας, μέσω των οργανισμών του ΟΗΕ, είναι λιγότερο αποτελεσματικός για τρεις λόγους: Πρώτον, δεν είναι ικανοί να διανείμουν όλη τη βοήθεια που υπάρχει. Υπάρχουν τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας που περιμένουν. Δεύτερον, η Χαμάς την καταλαμβάνει. Τρίτον, υπάρχει ο νέος μηχανισμός GHF, που υποστηρίζεται από το Ισραήλ, και παρέχει απευθείας φαγητό στους πολίτες. Την περασμένη εβδομάδα παρείχε πάνω από 15.000.000 γεύματα. Η κατάσταση στη Γάζα θα βελτιωθεί μόνο όταν απομακρυνθεί η Χαμάς. Τότε θα είναι δυνατή η ανοικοδόμηση και η αποκατάσταση. Παρά την αντίθεση του ΟΗΕ στον GHF, που ίσως οφείλεται σε εγωισμό ή επιθυμία διατήρησης μονοπωλίου, βλέπουμε τις ανάγκες του λαού και γι’ αυτό λειτουργούμε αυτόν τον μηχανισμό.

Θεωρείτε ότι οι εντάσεις στην περιοχή μπορούν να επηρεάσουν την υλοποίηση των μεγάλων έργων οικονομικής συνεργασίας Ελλάδας–Ισραήλ, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ;

Πιστεύω ακράδαντα σε αυτούς τους μηχανισμούς και στους διαδρόμους διασύνδεσης ανάμεσα στις χώρες μας και πέραν αυτών. Αντικατοπτρίζουν όχι μόνο ανάγκες εθνικές, αλλά και παγκόσμιες: για περισσότερες εναλλακτικές στην εφοδιαστική αλυσίδα και διασυνδεσιμότητα. Οι περισσότερες χώρες στηρίζουν τέτοια έργα. Παρά τον «καπνό» και την ένταση της περιόδου, θεωρώ ότι τέτοια βιώσιμα έργα, που προσφέρουν λύσεις σε πραγματικές ανάγκες, πρέπει να προωθηθούν και να προστατευθούν.